حاج ملک محمد جراح  معروف به  حج ملک،  طبیب و درمانگر سنتی دزفولی بود که در در سال ۱۳۶۲ هجر شمسی، در سن ۱۱۳ سالگی دعوت حق را لبیک  گفت. او  که پدرش کشاورز بود، علم طبابت را نزد عمویش آموخت و سپس مدتی در نزد شخصی به نام ملارضا جراح تلمذ نمود.

سال دقیق تولد حج ملک مشخص نیست اما بزرگ شده محله های اطراف رودبند بود که بعدها  به محله مسجد، نقل مکان کرد و چهل سال آخر عمرش را در آنجازیست و طبابت کرد.

حاج موسی برادر بزرگش نیز به طبابت اشتغال داشت ااما حاج ملک در کار خود خبره بود و گوی سبقت را از همگان ربوده بود و تنها نام وی از تمام فامیلش در طبابت اشتهار داشت.

او اگر چه اصول اولیه را از عمویش و همچنین استادش ملارضا آموخت اما خود در تکمیل این حرفه کارهای بسیار نو و ابداعی انجام داد و این ابداعات و نو اوریها که حاصل  هوش و ذکاوت عجیب حاج ملک بود او را از دیگر همکارانش مجزا و متمایز ساخت.

حاج ملک برای هر بیماری روش خاص درمانی آن را ابداع می کرد ، حتّی برای یک بیماری مشابه، در دو فرد مختلف  نیز یک روش درمانی را بکار نمی برد . هر بار و برای هر فرد روش خاص مرتبط باوی را بکار می برد

از دیگر ابتکارات خوب او این بود که گاه برای معالجه برخی بیماریها ضمن معالجه اقدام به ریشه کنی بیماری می کرد ودست به ترویج  بهداشت می زد. مثلاً برای بعضی بیماریهای پوستی درساکنان محله ای خاص شخصاً اقدام به احداث حمام در محله مذکور می کرد تا بطور کلی با ترویج بهداشت سلامت آن محله را تأمین کند،نه تنها به درمان فرد فردِ افراد بپردازد.

او در کنار طبابتش اقدام به جراحی نیز می کرد و با شناختی که از داروهای عطاری داشت ، برای بیماران نسخه و دارو هم می نوشت و عطار مخصوصش حاج ملا خدایی  بود

از وسایل جراحی او می توان نیشتر ، تیغ ، چاقو، انبر دندانکشی (کلبتین) ، دیگهای مخصوص جوشاندن دارو ، زالو ، حجامت و وسایل آن ،  پنبه ، پارچه تمیز ، الکل ، محلول یورد فل ) برای ضد عفونی)را نام برد.

حاج ملک آخرین طبیب از نسل طبیبان سنتی در دزفول بود که طبابتش تا دنیای مدرن نیز ادامه یافت و با وجود پزشکانی مدرن و دانشگاه رفته هنوز طبابت سنتی می کرد و مراجعین زیادی داشت. اگرچه بعد از او فرزندش و عده ای چند هنوز این کار سنتی را ادامه دادند اما حوزه فعالیت آنها غالبا ارتوپدی و اعمال فیزیکی روی استخوان و مفاصل است وبه جراحی نمی رسد.

حاج ملک جراح ، هم طبیب بود، هم آشنا به داروهای گیاهی و سنتی ، هم عمل جراحی انجام می داد و هم کار ارتوپدی کنونی یعنی جا آوردن مفاصل در رفته را انجام می داد. و از همه مهمتر به مسائل روانی و روانشناسی بیماران نیز آگاهی داشت .

او یک حکیم  و یک طبیب کامل بود و علم طبابت سنتی را که سینه به سینه به او رسیده بود تا سال ۱۳۶۰ با خود داشت و بعد از او بدون شک، کسی از طبیبان سنتی به ظرافت وظرفیت او نرسیده است.

برای اطلاع بیشتر از زندگی این طبیب سنتی می توان به کتاب “طب جندی شاپور”نوشته آقای عظیم محمودزاده عضو محترم موسسه، که مطالب فوق با اندک دخل و تصرف ازآن کتاب ایشان است، مراجعه نمود